YUNAN (GREK) MEDENİYETİ ve YUNAN MİTOLOJİSİNDE İSİMLER
YUNAN (GREK) MEDENİYETİ
-MÖ 1200'lerde Yunanistan'a gelen Dorlar, şehir devletleri kurarak bu uygarlığı meydana getirdiler.
-Kurulan şehir devletleri içerisinde en önemlileri Isparta, Atina, Korint, Teba vs gibi şehirlerdir.
-Şehir devletlerinin başında krallar, bunların etrafında da aristokratlar sınıfı meydana geldi.
-MÖ 7 ve 6 yy. Aristokratlar (asiller), kralı devirerek idareyi ele geçirdiler. (Asiller yönetimi)
-Yönetimden memnun olmayan orta sınıflar ilk halde birleşerek Aristokratları iktidardan uzaklaştırdı. Böylece
Tiranlıklar oluştu. Yeni kanunlar yapıldı. Halk bir takım haklar elde etti.
-Halk ve asiller birleşerek diktatörleşen Tiranlığı yıktılar.
-Bunun sonunda halkın katıldığı demokratik meclisler kuruldu.
-(Tiranlıklar ilk defa İyonya'da görülmüştür.
-Ortasınıf (tüccar, sanayici, gemici, sanatkarlar)àticari hayatın canlanması ile meydana geldi.
-Yunanistan da şehir devleti (polisinin) amacı halkın (yurttaşın) mutluluğunu sağlamaktır.
-İlk çağın en demokratik devletleri eski Yunanistan şehir devletleridir.
-Isparta da 3 sınıf :Ispartalılar, Periyekler (dağlardaki Akalar), İlotlar (boyunduruk altındaki halk)
-Atina -üç sınıf- Soylular-küçük toprak sahipleri (köylüler), köleler vardı
-Isparta'yı yaşlılar meclisi, Atina'yı ise Arhonlar (9 kişiden oluşur) yönetiyordu.
-MÖ önce 490 yılında Pers-Yunan savaşlarında maratonda Yunanlılar Pers'leri bozguna uğrattı.
-Atina Isparta rekabeti 27 yıl devam eden Peloponnes savaşlarına neden oldu. Isparta üstün geldi.
-İskender'in Yunanistan'ı ele geçirmesiyle İskender medeniyeti başladı.
YUNANİSTADA FELSEFE
-Sokrat, Eflatun ve Aristo, en ünlü filozoflarıdır.
-Sokrat: insanları doğru yola getirmek için mücadele etmiş, çok düşman kazanmıştır. Yargılanmıştır.
-Eflatun: ideal devlet fikrini savunmuştur. Akedemia adlı ilk üniversitenin kurucusudur.
-Aristo: ilimleri ilk defa tasnif etmiştir. Devlet yönetimiyle ilgili "Politika" adlı eserini yazmıştır.
TARİHÇİLİK
-Herodot: Tarihçilerin babası kabul edilir. Ünlü Historia adlı eserinde Yunan tarihini yazmıştır. (MÖ 450 yıllarında yaşamıştır).
-Tukudides: Peloponnes (Atina ile Isparta arasındaki) savaşlarını anlatmıştır.
-Ksenofon: Hellenika ve Onbinlerin Ricatı adlı eserlerin sahibidir.
TIP
-Hipokrat her hastalığın bir sebebi olduğunu ileri sürmüştür. Günümüzde doktorlar Hipokrat yemini ile göreve başlarlar.
YAZI, DİL ve EDEBİYAT
-Fenike alfabesini kullanmışlardır (MÖ 8. Yy).
-Homeros: İlk destan yazarıdır (MÖ 8. Yy) (Eserleri: İlyada: Truva savaşlarını anlatır; Odessa: Truva savaşlarına katılan İthake Kralının esaretten kaçışını konu edinir).
-Trajedi ve Komedi alanında ünlü isimler yetişti.
YUNAN KOLONİLERİ
-Yunanlılar MÖ 750-550 yıllarında uzak ülkelerde koloniler kurmuşlardır.
-Kolonileri yerleşmek amacıyla kurmuşlardır.
-Kadıköy ve İstanbul Yunan kolonisidir. (İyonyalılar Giresun ve Trabzon'u kurdular)
DİN
-Çok tanrılı dinleri vardır. Dini inanışlarının kaynağı Anadolu, Mezopotamya ve Girit'tir.
-Tanrılarını ölümsüz, insanlar gibi düşünmüşlerdir.
-Tanrılar evlenirler, savaşırlar, yerler ve içerlerdi. Yunan mitolojisi bu konuları işler.
-Tanrılar, Olimpus'da, tanrı Zeus'un çevresinde toplanmışlardır.
-Yunanlıların dini inanışları fikri gelişmeyi engellemez. Hayatta fedakârlık gerektirmez.
-Yunanlılar, Tanrıların gazabından korunmak için müzik, eğlence, spor ve şiir yarışları düzenlerler. (Günümüzdeki olimpiyatlar bu şekilde doğmuştur)
-Rahipler: Dini hizmetleri yerine getirmekle görevli memurlar sayılırlardı.
SOSYAL ve İKTİSADİ HAYAT
-Halk: Soylular (aristokratlar: büyük toprak sahipleri), tüccar ve sanayiciler, küçük toprak sahipleri (köylüler) ve köleler olmak üzere 4 sosyal sınıfa ayrılırdı.
-Köylüler: Gelirlerinin bir kısmını aristokratlara verirlerdi. Geçinemeyince borçlanırlar, borçlarını ödeyemeyince de topraklarını ve özgürlüklerini kaybederlerdi.
-Tüccar ve sanayiciler: Koloniler sayesinde zenginleştiler (orta sınıf)
-Köleler: Hiçbir hakkı yoktu.
ORDU
-Kölelerin ayaklanmasından çekinen şehir devletleri, güçlü birer ordu bulundurmuşlardır.
-Isparta: En güçlü kara ordusuna sahipti. Krallığı devam ettiren tek şehirdir.
-Atina: Güçlü deniz ordusuna sahipti. Arhonlar yönetiminde demokrasiye geçmiştir.
HUKUK
-Yunan kanunları ağır cezalar ihtiva etmekteydi.
-Sınıf mücadelesi sırasında aristokratların haklarını korumak için yapmışlardır.
-Drakon: Soyluların haklarını korumak için şiddete dayalı kanunlar yapmıştır.
-Solon: Yaptığı kanunlarla köylülerin borçlarını sildi. Halkı gelirine göre 4 sosyal sınıfa ayırdı. Köleliği kaldırdı.
-Psistratos: Yaptığı kanunlarla orta sınıfı güçlendirdi. Tarım, ticaret ve sanayi gelişti.
-Klistenes: Yaptığı kanunlarla Atina'ya demokrasiyi getirdi. Sınıf farkını kaldırdı. Demokrasiyi uyguladı. (seçim sistemi, meclis)
-Demokrasiye karşı olanları tehlikeli insanlar ilan etti.
EKONOMİ
-Tarıma elverişli toprakların azlığından halk geçimini zeytin, balıkçılık, hayvancılık ve ticaret ile sağlıyordu.
YUNAN MİTOLOJİSİNDE İSİMLER
LİMOS :
AÇLIK TANRIÇASI
DİKE :
ADALET TANRIÇASI
SEMELE :
AHİRET TANRIÇASI
HESTİA :
AİLE FAZİLETLERİ TANRIÇASI
MOMOS :
ALAY VE HİCİV TANRIÇASI
ARTEMİS :
ANA TANRIÇA
ARİSTALOS :
ARICILIK TANRISI
EROS :
AŞK TANRISI
AFRODİT :
AŞK VE GÜZELLİK TANRIÇASI
ATALANTE :
AVCI KIZ
BENDİS :
AY TANRIÇASI
EİRENE :
BARIŞ TANRIÇASI
MİNEMOSYNE :
BELLEK TANRIÇASI
HERMES :
BELAGAT TANRISI
CERES :
BEREKET TANRIÇASI
POROS :
BEREKET TANRISI
OKEANOS :
BÜTÜN IRMAKLARIN BABASI SAYILAN TANRI
KİRKE :
BÜYÜCÜ TANRIÇA
AMPHİTRİTE :
DENİZ DİBİ TANRIÇASI
THETİS :
DENİZ TANRIÇASI
POSEİDON :
DENİZ TANRISI
SENTİNUS :
DUYGU TANRISI
EİLEİTHHYİA :
DOĞUMLARDA KADINLARA YARDIM EDEN TANRIÇA
FORNAKS :
FIRINLARIN TANRISI
ADONİS :
ERKEKLİK VE BEREKET TANRISI
HERA :
EVLİLİK TANRIÇASI
PHANTASO :
FANTEZİ TANRISI
KAİROS :
FIRSAT TANRISI
THYPHON :
FIRTINA TANRISI
NYKS :
GECE TANRIÇASI
HEBE :
GENÇLİK TANRIÇASI
HYMENALOS :
GENÇLİK VE EVLENDİRME TANRISI
ANDROGEO :
MİNOS'UN OĞLU
URANOS :
GÖK TANRIÇASI
HELİOS :
GÜNEŞ TANRISI
APOLLON :
GÜZEL SANATLAR TANRISI
ENYALİOS :
HARP TANRISI
ATE :
HATA VE GÜNAH TANRIÇASI
HYBRİS :
HAYASIZLIK TANRISI
KLOTHO :
HAYAT İPLİĞİNİ BÜKEN TANRIÇA
HERMAPHRODİTOS :
HEM ERKEK HEM DİŞİLİĞİ OLAN TANRISAL YARATIK
FURİNA :
HIRSIZLARIN TANRISI
METİS :
HİKMET VE TEDBİRLİLİK TANRIÇASI
FRAUDE :
HİLE TANRIÇASI
ASOPOS :
IRMAK TANRISI
AİGİNA :
IRMAK TANRISININ KIZI
ALGOS :
IZDIRAP TANRISI
PENTHOS :
KEDER TANRISI
ARTEMİS :
İFFET TANRIÇASI
SENİUS :
İHTİYARLIK TANRISI
NEMESİS :
İNTİKAM TANRIÇASI
POİNE :
CEZA VE İNTİKAM TANRIÇASI
MOİRALAR :
KADER TANRIÇALARI
KRONOS :
KAİNATIN HAKİMİ
PİTHO :
KANDIRMA TANRIÇASI
THEMİS :
KANUN VE ADALET TANRIÇASI
ERESBOS :
KARANLIK TANRISI
FONS :
KAYNAKLAR TANRIÇASI
PAN :
KIR TANRISI
VAKANA :
KIRLARDA DİNLENENLERİ KORUYAN TANRI
PHOBOS :
KORKU TANRIÇASI
HERAKLES :
KUVVET TANRISI
ZEUS :
MUTLAK KUDRET TANRISI
ORFE :
MÜZİKÇİ OZAN
RİSUS :
NEŞE TANRISI
ERİS :
NİFAK TANRIÇASI
FERONİA :
ORMANLARI KORUYAN TANRIÇA
ULTİO :
İNTİKAM TANRIÇASI
THANATOS :
ÖLÜM TANRISI
OİNONE :
PINAR PERİSİ
AMYKOS :
POSEİDON'UN OĞLU
MORPHEUS :
RÜYALAR TANRISI
BOREAS :
RÜZGAR TANRISI
ALKYONE :
RÜZGAR TANRIÇASI
EOLO :
RÜZGARLARIN BEKÇİSİ
PENELOPE :
SADAKAT TİMSALİ
HYGİEİA :
SAĞLIK TANRIÇASI
AKSLEPİOS :
SAĞLIK VE HEKİMLİK TANRISI
HEPHAİSTOS :
SANAYİ TANRISI
ARES :
AVAŞ TANRISI
URANİA :
SEMAVİ AŞK TANRIÇASI
FEBRİS :
SICAKLIK TANRIÇASI
FİDES :
SÖZÜNDE DURMA TANRIÇASI
PERİMELİS :
SÜRÜLERE GÖZCÜLÜK EDEN PERİLER
EOS :
ŞAFAK TANRIÇASI
DİONYSOS :
ŞARAP VE COŞKU TANRISI
ROS :
ŞEBNEM TANRISI
BİA :
ŞİDDET TANRIÇASI
RHEME :
ŞÖHRET TANRIÇASI
FATUM :
TALİH TANRISI
NEKTAR :
TANRILARI ÖLÜMSÜZLEŞTİREN İÇKİLER
AMBROSİA :
TANRILARI ÖLÜMSÜZLEŞTİREN YİYECEKLER
FORS :
TESADÜF TANRISI
THYKE :
TESADÜF TANRIÇASI
DEMETER :
TOPRAK VE TARIM TANRIÇASI
İKAROS :
UÇMAYI BAŞARAN İLK İNAN
HYPNOS :
UYKU TANRISI
PERSEPHONE :
YERALTI TANRIÇASI
HADES :
YER ALTINDAKİ ÖLÜLER ÜLKESİNİN TANRISI
ELYSİON :
YERALTI CENNETİ
AİAKOS :
YERALTI ÜLKESİNDE ÖLÜLER HAKİMİ
FLORA :
YEŞEREN BİTKİLER ALEMİ TANRIÇASI
PENİA :
YOKSULLUK TANRIÇASI
NİKE :
ZAFER TANRIÇASI
ATHENA :
ZEKA TANRIÇASI
DAİMON :
ZEKA VE İLAHİ KUVVET TANRISI
PLOUTOS :
ZENGİNLİK TANRISI
