İletişim Adresi

   
  ORHAN YILDIZ
  irak
 


IRAK




Tam Adı : Irak Cumhuriyeti
Yüzölçümü : 437 072 km²
Başkenti : Bağdat
Para Birimi : Irak Dinarı
Dili : Arapça
Nüfusu : 24 001 816 kişi (2002 tahmini)
Ortalama Ömür : 67.38 yıl (2002 tahmini)
Okur Yazarlık Oranı : % 58 (1995 tahmini)
Kişi Başına Düşen Milli Gelir : 2 500 $ (200 tahmini)

KONUM

Asya'nın güneybatısında yani Ortadoğu'da yer alan Irak; kuzeyde Türkiye, doğuda İran, güneydoğuda Kuveyt, güneyde Suudi Arabistan ve batıda Ürdün ve Suriye ile komşudur.

Basra körfezine dar bir kıyısı olan ülkenin toplam kıyı uzunluğu sadece 58 km'dir. 3 650 km kara sınırı olan Irak'ın; Türkiye ile 352 km, İran ile 1 458 km, Kuveyt ile 240 km, Suudi Arabistan ile 814 km, Ürdün ile 181 km ve Suriye ile 605 km sınırı bulunmaktadır.

Toplam 437 072 km² alan kaplayan Irak 37° 23' K - 29° 06' K paralelleri ile 38° 47' D - 48° 35' D boylamları arasında yer almaktadır. Ülke arazisinin 4 910 km² si göller oluştururken, 432 162 km² si kara yüzeyidir.

Ülkenin en alçak yeri 0 m ile Basra Körfezi kıyısında yer alırken, en yüksek yeri 3 600 m ile Hacı İbrahim tepesidir.

TARİH

Irak, Milattan önceki yıllarda Fırat ve Dicle nehirlerinin suladığı alanda gelişmiş Mezopotamya Medeniyeti'nin mirasını taşımak tadır. M.Ö. ki yıllarda Pers ve Makedonların egemenliğinde kalan ülke 7. yüzyıldan itibaren Müslüman Arapların eline geçti. Bağdat, İslamiyet’in büyük merkezi haline geldi. Daha sonra Abbasiler 13. yüzyılın ortalarına kadar ülkeyi ellerinde tuttu. 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçti. 19. yüzyılın başlarından itibaren ülkeye el atan İngilizler, 1. Dünya Savaşı'ndan sonra Osmanlılar'ın yenik düşmesiyle 1920'de Irak’a iyice yerleşmeye başladılar. Irak, 1932'de itibaren Arap milliyetçilerinin harekete geçmesiyle İngiliz mandasından kurutuldu. 1945'te Arap Teşkilatı'na giren Irak’ta askeri darbeler birbirini izledi. 1979'dan itibaren Irak’ın yönetimi, Saddam Hüseyin'in eline geçti.

Irak, Basra Körfezi'ne bağlantı sağladığı Şat-ül Arap su yolunun İran tarafından kontrol edilmesinden dolayı sıkıntı içindeydi ve bu yüzden iki ülke arasında gerginlik vardı, İran’daki iç karışıklıktan faydalanan Irak’ın bu su yolunun kontrolünü ele geçirmek için 20 Eylül 1980'de İran'a saldırmasıyla başlayan savaş 1988'e kadar devam etti. İki ülkede büyük mal ve can kaybına (en az 100 bin İran ve 50 bin Irak vatandaşı hayatını kaybetti) neden oldu. İran-Irak Savaşı esnasında Saddam Hüseyin, Kuzey Irak’ta yaşayan. Kürtleri ve Türkmenleri sindirmek İçin kimyasal silah da kullanarak binlerce direnişçiyi öldürttü. Irak, saldırgan tutumuna devam ederek, petrol fiyatının uluslararası pazarlarda düşürdüğü gerekçesiyle 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal etti; Irak Silahlı Kuvvetleri, Birleşmiş Milletlerin askeri müdahalesi ile 17 Ocak 1991'de başlayan ve yaklaşık bir ay kadar süren Körfez Savaşı sonunda Kuveyt'ten çıkarıldı. Savaş sonucunda büyük zararlara uğrayan Irak’a Birleşmiş Milletler (BM) ekonomik ambargo uygulanmaya başlandı. Öte yandan BM, Irak Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak’taki Kürt gruplara kimyasal silahlarla saldırısını ve buradaki insanların komşu ülkelere göçünü önlemek için Kuzey Irak’ı denetim altına aldı. ABD ve BM, Irak’ta kitle imha silahlarının üretimini engellemek ve bu silahları yok etmek için Irak’ta denetime başladılar. 1998 Aralık ayında ABD ve Birleşik Krallık, BM komisyonunun araştırmasını engellediği bahanesiyle Irak’ı tekrar bombaladılar.

YERŞEKİLLERİ

Irak'ın büyük bir kısmı ovalar ve çöllerden oluşan düzlüklerle kaplıdır. Tek engebeli saha kuzeyde Türkiye ve İran sınırı boyunca görülmektedir. Güneyde İran sınırında yer alan Basra kenti yakınlarında bataklık sahalar mevcuttur.

Doğal Afetler: toz fırtınası, kum fırtınası ve sel

Çevre konusunda önemli noktalar:

Hükümet su kontrol projeleri ile Nasiriye'nin doğusundaki bir çok iskan edilmiş bataklık sahayı drene ederek kurutmuş ve buradaki bataklıkları besleyen akarsuları ise başka yönlere çevirmiştir. Bundan başka doğal bitki ve hayvanların yaşadığı sahaların tahrip edilmesi yaban hayatı için oldukça tehlikeli olmuştur.

Yetersiz içme suyu kaynakları, Dicle ve Fırat nehirlerindeki iyileştirmeler nehirlerin kaynağının bulunduğu ülke olan Türkiye ile anlaşmalara bağlıdır. Hava ve su kirliliği, toprak çoraklaşması (tuzlanma), erozyon ve çölleşme diğer doğal tehlikelerdir.

İKLİM

Genellikle çöl iklimleri etkilidir. Ülkede nispeten serin geçen kışlar ile kuru, sıcak ve bulutsuz yaz ayları görülmektedir. Türkiye ve İran sınırı boyunca bulunan dağlık sahada soğuk kışlar ile bazen şiddetli kar yağışları görülür. İlkbaharda erken eriyen kar bazen merkezi ve güney Irak'ta büyük sellere sebep olur.

EKONOMİ

Genel Bakış

Irak ekonomisinde geleneksel olarak dış ticaret gelirinin yaklaşık % 95'ini sağlayan petrol sektörü ağırlıklıdır. İran savaşındaki büyük harcamalar ve İran'ın Irak petrol ihraç tesislerine verdiği hasarların yol açtığı 1980'lerdeki ekonomik problemler hükümeti sert önlemler uygulamaya, ağır dış borçlara ve daha sonrada dış borç ödemelerini yeniden düzenlemeye yöneltmiştir. Irak savaşta en az 100 milyar dolar zarara uğramıştır.Savaşın 1988'de sona ermesiyle yeni petrol boru hatları döşendi ve hasarlı tesislerin onarılmasıyla petrol ihracatı kademeli olarak artmıştır.

Irak'ın 1990 Ağustosunda Kuveyt'i işgali ve takip eden uluslar arası ekonomik amborgolar ve 1991 Ocak ayında başlayan Uluslar arası askeri müdahalenin verdiği hasar ekonomik faaliyetlere büyük zarar vermiştir. Büyük askeri ve iç güvenlik güçlerini destekleyen ve rejimi destekleyenlere devlet kaynaklarını paylaştıran hümet politikalarının ekonomiyi yaralamasına rağmen,1996 Aralık ayında BM'nin Petrol Karşılığı Yiyecek programını uygulaması Irak halkının durumunun iyileşmesine yardım etti. Programda ilk 6 aylık dönemde Irak'a sınırlı miktarda petrolü gıda, ilaç ve çeşitli alt yapı tesisleri için ihraca müsaade etmiştir. 1999 Kasım ayında BM Güvenlik Konseyi Irak'a halkın ihtiyacını karşılamak için belli bir program altında gerektiği kadar petrol ihraç yetkisi verdi. Petrol ihracatı şimdi savaş önceki seviyenin dörtte üçünden fazladır. Bununla birlikte Irak'ın program altındaki petrol ihraç gelirlerinin % 28'i BM Tazminat Fonu ve BM'nin idari giderlerini karşılamak için kullanılıyor.

2001 yılında gayrisafi milli hasılanın düşmesinde daha çok global ekonomik durgunluğun sonuçları ve petrol fiyatlarının düşmesi etkili olmuştur. Kişi başına düşen yiyecek ithalatı önemli miktarda azalırken, tıbbi malzemeler ve sağlık bakım hizmetleri düzenli bir şekilde artmaktadır.Kişi başına düşen üretim ve yaşama standartları, savaş öncesi seviyenin adam akıllı altında durmaktadır. Fakat hiçbir tahmin kayıpları tam olarak gösterememektedir.

Gayri Safi Milli Hasıla: 59 milyar $ (2001 tahmini)

GSMH Gerçek Büyüme Oranı: % 5.7 (2001 tahmini)

GSMH Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 2 500 $ (2001 tahmini)

GSMH Sektörlere Dağılımı: tarım: % 6

endüstri: % 13

hizmetler: % 81 (1993 tahmini)

Fakirlik Sınırının Altındaki Nüfus: Bilinmiyor

Hane Halkının Gelir Oran Yüzdesi: en düşük % 10: Bilinmiyor

en yüksek : Bilinmiyor

Enflasyon Oranı (tüketici fiyatları): % 60 (2001 tahmini)

İş Gücü:4.4 milyon (1989)

İş Gücünün Sektörlere Dağılımı:

tarım: Bilinmiyor

endüstri: Bilinmiyor

hizmetler: Bilinmiyor

İşsizlik Oranı: Bilinmiyor

Bütçe:

gelirler: Bilinmiyor

harcamalar: Bilinmiyor

TARIM

Arazi Kullanımı: Ekili-Dikili Alan: % 12

Sürekli Ürünler: % 1

Diğerleri: % 87 (1998 tahmini)

Sulanabilir Arazi: 35 250 km² (1998 tahmini)

Tarım ürünleri: buğday, arpa, pirinç, sebze, hurma, pamuk, büyükbaş hayvan ve koyun

SANAYİ

Petrol, kimya, tekstil, yapı malzemeleri ve gıda üretimi

MADENCİLİK

Elektrik Üretimi: 27.3 milyar kWh (2000 tahmini)

Elektrik Üretim Kaynakları: fosil yakıtlar: % 98.17

su gücü: % 1.83

diğerleri: % 0

nükleer: % 0 (2000 tahmini)

Elektrik Kullanımı: 25.389 milyar kWh (2000 tahmini)

Elektrik İhracatı: 0 kWh (2000 tahmini)

Elektrik İthalatı: 0 kWh (2000 tahmini)

TİCARET

İhracat: 15.8 milyar $ (2001 tahmini)

İhraç Malları: Ham petrol

İhracat Yaptığı Ülkeler: ABD % 46.2, İtalya % 12.2, Fransa % 9.6, İspanya % 8.6 (2000)

İthalat: 11 milyar $ (2001 tahmini)

İthal Malları: İmalat ürünleri, besin maddeleri ve ilaç ithal etmektedir.

İthalat Yaptığı Ülkeler: Fransa % 22.5, Avustralya % 22, Çin % 5.8, Rusya % 5.8 (2000)

Dış Borcu: 62.2 milyar $(2001 tahmini)

Para Birimi: Irak Dinarı

Para Birimi Kodu: IQD

Mali Yıl: Takvim yılı

ULAŞIM

Demiryolu: 2 339 km

Karayolu:

Toplam: 45 550 km

Asvaltlanmış: 38 400 km

Stabilize: 7 150 km (1996 tahmini)

Su Yolu: 1 015 km

Şatt ül Arap'ta gemi ulaşımı denizden 130 km içeriye kadar girmektedir.Su kanalları 3 m derinliğindeki alüvyon temizleme tarakları kullanılarak temizlenmektedir. Dicle ve Fırat nehirlerinin ulaşıma elverişli kısımlarında küçük yük gemileri kullanılmaktadır. Şatt ül Basra kanalı 1991'deki Körfez savaşı yüzünden küçük yük gemilerine kapanmıştır.

Boru Hatları: Ham petrol: 4 350 km ,

Petrol ürünleri: 725 km,

Doğal gaz: 1 360 km.

Limanları: Umm Kasr, Havr ez Zübeyr ve Basra

Hava Alanları: 108 (2001)

Helikopter Pisti: 4 (2001)

ASKERİ ÖZELLİKLER

Askeri Kuvvetler: Kara Kuvvetleri, Cumhuriyet Muhafızları, Deniz Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri, Hava Savunma Kuvvetleri, Sınır Muhafız Kuvvetleri ve Saddamın Fedaileri

Irak'ta askere alma yaşı: 18

Silah altına alınabilecek 15-49 yaş arası erkekler: 6 135 847 (2002 tahmini)

Silah altına alınabilecek 15-49 yaş arası hazır erkekler: 3 430 819 (2002 tahmini)

Yıllık askerlik yaşına ulaşan erkekler: 274 035 (2002 tahmini)

Askeri harcamalar: 1.3 milyar $

Askeri harcamaların gayri safi milli hasıla içerisindeki oranı: Bilinmiyor

HABERLEŞME

Hatlı telefon kullanıcıları sayısı: 675 000 (1997)

Mobil telefon kullanıcıları sayısı: Sadece Kuzey Irak'ta kullanılmaktadır. (2001)

Telefon Sistemi: Körfez savaşında hasar gören haberleşme sistemleri tamir edildi ve çok hasar görenler ise yeniden inşa edildi.

Evsel Kullanım: Şebeke koaksial (bir çeşit kablo) hatlar ve yeniden döşenen kısa dalga radyo hatlarından ibarettir.

Uluslararası Kullanım: Haberleşme uyduları: 2 adet intelsat ( biri Atlas Okyanusu üzerinde, diğeri ise Hint Okyanusu üzerinde), intersputnik (Atlantik Okyanusu bölgesi) ve Arabsat (faal değil) isteğe bağlı hatlar ve yeniden döşenen kısa dalga radyolar Ürdün, Kuveyt, Suriye ve Türkiye'dedir. Kuveyt hattı muhtemelen kullanılmamaktadır.

Radyo istasyonları: AM 19 tane (5 tanesi aktif değil), FM 51 tane, 4 tanede kısa dalga (1998) istasyonlar bulunmaktadır.

Televizyon istasyonları: Ülkede 1997 yılı itibariyle 13 tane televizyon istasyonu bulunmaktadır.

Ülkenin internet kodu: iq

İnternet servis sağlayıcıları (ISPs): 1 (2000)

İnternet kullanıcıları: 12 500 (2001)







 
 

ormela.tr.gg
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol