MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 Ekim 1918)

Nedenleri:

Wilson İlkeleri’ne güvenilmesi.

Bulgaristan’ın I.Dünya Savaşı’ndan çekilmesi.

İttihatçılar savaşın kaybedilmesinin sorumluluğu kendi üstlerine kalacağından ülkeyi terk etmişlerdir.

Ahmet İzzet Paşa Kabinesi İtilaf Devletleri’nden ateşkes yapılmasını istemiştir.

Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda Osmanlı Devleti Bahriye Nazırı Rauf Orbay ile İngiliz Amirali Calthrope arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır.

a) Osmanlı Devleti’nin Egemenliğini Kısıtlayan Hükümler:

Boğazlar tüm devletlere açık olacak ve İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek.

İtilaf Devletleri, kendi güvenliklerini tehdit edecek bir durumda herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecek (7.madde).

Vilâyât-ı Sitte’de (Altı il; Erzurum, Van, Harput, Diyarbakır, Bitlis, Sivas) bir karışıklık çıkarsa, İtilaf Devletleri buraları işgal edebilecek (24.Madde).

Bütün haberleşme-ulaşım araç ve gereçleri İtilaf Devletleri’nin kontrolüne verilecek.

b) Askeri Hükümler:

Güvenliği sağlayacak askerden fazlası terhis edilecek.

İtilaf Devletleri ve Ermeni esirleri serbest bırakılacak.

Türk askerleri İtilaf Devletleri’nin kontrolünde kalacak.

Hicaz, Yemen, Suriye, Irak ve Trablusgarp’taki Türk subay ve askerler en yakın İtilaf devletine teslim edilecek.

c) Ekonomik Hükümler:

Toros Tünelleri İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek.

Tüm demiryolları ve donanma gücü İtilaf Devletleri’nin kontrolüne bırakılacak, gemiler limanlarda tutuklu kalacak.

Silah, cephane ve orduya ait tüm mallar İtilaf Devletleri’nin kontrolüne bırakılacak.

Yer altı ve yerüstü zenginlik kaynakları İtilaf Devletleri’nin kontrolüne bırakılacak.

Ülkenin ihtiyaç fazlası kömür, akaryakıt ve deniz gereçleri dışarıya satılmayacak.

Mondros Antlaşması’nın Sonuçları:

Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.

İttihat ve Terakki Partisi, adını Teceddüt Partisi olarak değiştirmiş ve kendini feshetmiştir.

Ermeniler korumaya alınmış ve doğuda bir Ermeni Devleti kurma zemini hazırlanmıştır (24.madde).

Antlaşmanın 7. maddesi Osmanlı topraklarının işgalini kolaylaştırmıştır.

İlk olarak İngilizler Musul’u işgal etmiştir (3 Kasım 1918). Ardından Urfa, Antep ve Maraş’a girmişlerdir.

İtilaf Devletleri’nin donanmaları İstanbul önlerine gelmiştir (13 kasım 1918).

İşgallere karşı Türk milleti tarafından direniş cemiyetleri kurulmuştur.

Azınlıklar da işgalleri kolaylaştırmak için zararlı cemiyetleri kurmuştur.

M.Kemal Suriye-Filistin Cephesi’nde iken, yabancı işgaline açık bırakan maddelere tepki göstermiştir.

İstanbul Hükümeti, Yıldırım Orduları Grubu’nu ve VII.Ordu Karargâhı’nı kaldırmış, M.Kemal’i Harbiye Nezareti’ne almıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan Sonra İşgal Edilen Yerler

İngiltere

Musul

Urfa

Antep

Maraş

Batum

Kars

Samsun

Merzifon

Fransa

Adana

Urfa

Antep

Maraş

Mersin

Dörtyol

İtalya

Antalya

Kuşadası

Fethiye

Bodrum

Marmaris

Konya

Yunanistan

İzmir

Not: İngiltere, Mondros'tan sonra işgal ettiği Urfa, Antep ve Maraş'ı Paris Barış Konferansı'nda; Fransa’ya bırakmıştır.